Οι σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας έχουν περάσει από σαράντα κύματα με κάποια διαλείμματα ανακωχής – Ποιο είναι όμως το χρονικό των τεσσάρων προηγούμενων Ανωτάτων Συμβουλίων Συνεργασίας; Τι έχουν αποφέρει; Από το Μητσοτάκης γιοκ στο… Κυριάκο φίλε μου
Η Αθήνα ευελπιστεί ότι η σημερινή διεξαγωγή του 5ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας, μπορεί να αποτελέσει ορόσημο για την επαναφορά κλίματος ηρεμίας μεταξύ των δύο χωρών. Για όσους δεν γνωρίζουν ο ιθύνων νους του Ανωτάτου Συμβουλίου είναι ο ΓΑΠ! Ο θεσμός του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας εγκαινιάσθηκε κατά την επίσκεψη στην Αθήνα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με την ιδιότητα του πρωθυπουργού της Τουρκίας, τον Μάϊο του 2010. Πρωθυπουργός της χώρας ήταν τότε ο Γιώργος Παπανδρέου. Αποτελέσματα θεαματικά δεν υπήρξαν βεβαίως, αν και ο Παπανδρέου είχε σχετικά αλλοπρόσαλλες θέσεις γύρω από τα ελληνοτουρκικά.
Τρία χρόνια αργότερα, τον Μάρτιο του 2013, πραγματοποιήθηκε, στην Κωνσταντινούπολη, η δεύτερη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, η οποία διεξήχθη υπό την προεδρία των πρωθυπουργών, Αντώνη Σαμαρά και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τη συμμετοχή υπουργών και από τις δύο χώρες. Κατά τις εργασίες του δεύτερου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, υπεγράφησαν κείμενα συμφωνιών στον τομέα της υγείας, του τουρισμού, της καταπολέμησης της παράνομης μετανάστευσης, της αθλητικής συνεργασίας και της γυναικείας επιχειρηματικότητας μεταξύ άλλων. Πρόκειται για τομείς που άπτονται ζητημάτων της καθημερινής ζωής των πολιτών των δύο κρατών. Εκ του αποτελέσματος γίνεται αντιληπτό ότι οι παραπάνω υπογραφές έμειναν μόνο στα χαρτιά και δεν σημειώθηκε καμία πρόοδος σε επίπεδο συνεργασίας.
Η τρίτη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, στις 5 και 6 Δεκεμβρίου 2014, υπό τους Σαμαρά και Νταβούτογλου αυτή τη φορά. Περιείχε, επίσης, σειρά διμερών επαφών μεταξύ των συμμετεχόντων υπουργών των δύο κυβερνήσεων και υπεγράφη Κοινή Δήλωση των δύο πρωθυπουργών. Παράλληλα, διοργανώθηκε και Επιχειρηματικό Φόρουμ.
Το τέταρτο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας διεξήχθη στη Σμύρνη το 2016, μεταξύ των πρωθυπουργών Αλέξη Τσίπρα και Αχμέτ Νταβούτογλου και είχε στην αιχμή του το μεταναστευτικό. Τότε, πραγματοποιήθηκαν διμερείς συναντήσεις μεταξύ υπουργών των δύο χωρών και υπεγράφησαν συνολικά έξι κείμενα συνεργασιών. Είναι περίπου η εποχή που η Ελλάδα γέμισε με πάνω από 1,5 εκατομμύρια μετανάστες, οι οποίοι έφτασαν στην χώρα μας μέσω Τουρκίας. Αν κρίνουμε από τις ορδές των παράνομων μεταναστών, για τον Ερντογάν μια χαρά πήγε το 4ο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας.
Τα επόμενα επτά χρόνια, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις πέρασαν περιόδους μεγάλης έντασης, οι οποίες δεν επέτρεψαν τη διεξαγωγή του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, αφού η Άγκυρα καλλιεργούσε πολεμικό κλίμα και άσκησε σκληρό πρέσινγκ στη χώρα μας. Το 2020, μάλιστα, αποφεύχθηκε κυριολεκτικά στο παρά πέντε μια ανεξέλεγκτη σύρραξη , με τον πρόεδρο Ερντογάν να απειλεί με νυχτερινή απόβαση στα ελληνικά νησιά.
Παρ ότι τον Μάρτιο του 2021 οι δύο ηγέτες συναντήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, σηματοδοτώντας με τον τρόπο αυτό την κοινή βούληση για επαναφορά της ηρεμίας στις σχέσεις των δύο χωρών, αμέσως μετά ο πρόεδρος Ερντογάν άρχισε το κρεσέντο των προκλήσεων, ειδικά μετά την επίσκεψη του Έλλην πρωθυπουργού στις ΗΠΑ και ιδιαίτερα με την ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Κογκρέσο. Η καθολική επιδοκιμασία της ιστορικής ομιλίας του Έλληνα πρωθυπουργού προκάλεσε ένα άνευ προηγουμένου παροξυσμό στον Ερντογάν, ο οποίος σε κάποια αποστροφή του λόγου του είπε τη γνωστή πλέον φράση «Μητσοτάκης για μένα γιοκ»! Μία φράση, η οποία έμεινε στην Ιστορία και φανέρωνε τον τεράστιο εκνευρισμό της Άγκυρας για το γεγονός ότι για πρώτο φορά το αμερικανικό Κογκρέσο έδειξε να αντιλαμβάνεται τόσο καθαρά τα ελληνικά δίκαια.
Όμως ο καταστροφικός σεισμός στη γείτονα και η ειλικρίνεια με την οποία η ελληνική πολιτεία συνέδραμε τις προσπάθειες διάσωσης και στήριξης των σεισμοπαθών, προκάλεσε τεράστια συγκίνηση στον ευάλωτο, τότε, τουρκικό λαό, αναγκάζοντας και τον πρόεδρο Ερντογάν να μεταβάλει τη ρητορική του για την Ελλάδα.
Σήμερα, υπό τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται παγκοσμίως και με φόντο τις δραματικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, ο Τούρκος πρόεδρος επανασχεδιάζει τις κινήσεις του, με στόχο κυρίως την αποκατάσταση των διαταραγμένων σχέσεών του με τη Δύση, η οποία σφόδρα ενοχλήθηκε από τις πρόσφατες δηλώσεις που έκανε μετά τη συνάντησή του με τον Γερμανό Καγκελάριο Σολτς για το Ισραήλ και τη Χαμάς. Για την Αθήνα, ωστόσο, όσο και για πολλούς διεθνείς αναλυτές, η ουσία κρύβεται στα όσα ειπώθηκαν πίσω από τις κλειστές πόρτες της συνάντησης Ερντογάν – Σολτς, όπου οι δύο ηγέτες φέρονται να κατέληξαν σε σημαντικές συμφωνίες σε θέματα, όπως η θρησκευτική εκπαίδευση της τουρκικής κοινότητας και το μεταναστευτικό ζήτημα, το οποίο γίνεται όλο και περισσότερο κυρίαρχο θέμα. Ο σουλτάνος πέρασε από το «Μητσοτάκης γιοκ» στο «Κυριάκο, φίλε μου», που κι αυτό το τελευταίο έχει αγκάθια.
